Οι δήμοι του νομού Εύβοιας

 

Ο Δήμος Χαλκιδέων έχει έδρα τη Χαλκίδα, που είναι και η πρωτεύουσα του νομού.  Σύμφωνα με τη μυθολογία το όνομα Χαλκίδα δόθηκε στην πόλη προς τιμήν της ομώνυμης θυγατέρας του Ασωπού και της Μεθώνης. Άλλη μία εκδοχή είναι ότι η πόλη χρωστάει το όνομά της  στη φοινικική λέξη Κάλκη, που σημαίνει πορφύρα. Πιθανό όμως είναι η Χαλκίδα να οφείλει το όνομά της στη λέξη χαλκός, εξαιτίας της κατεργασίας του μετάλλου στην πόλη κατά την αρχαιότητα και της παρουσίας εκεί πολλών εργοστασίων χαλκού έως και τους πρώτους ρωμαϊκούς χρόνους.

Ο Δήμος Διρφύων-Μεσσαπίων έχει έδρα τα Ψαχνά. Όσον αφορά το όνομα του Δήμου Διρφύων ο συλλογισμός του ονόματος παραπέμπει στον δήμο που περιλαμβάνει  τα περισσότερα χωριά του βουνού Δίρφυς. Όσον αφορά το όνομα του Δήμου Μεσσαπίων, το όνομα του δήμου κατά μία εκδοχή οφείλεται στον χείμαρρο, που πηγάζει από την οροσειρά της Δέλφης, την Ταναΐδα και τον Πυξαριά και χύνεται στον Βόρειο Ευβοϊκό κοντά στα Βρυσάκια. Ο χείμαρρος Μεσσάπιος με τη σειρά του λέγεται πως πήρε το όνομά του από το αντικρινό Βοιωτικό βουνό Μεσσάπιο, το οποίο σήμερα είναι γνωστό σαν Χτυπάς. Η ετυμολογία πάντως του ονόματος μας φανερώνει τη γεωγραφική θέση της περιοχής, αφού μας παραπέμπει στις λέξεις «μέσον» και «άπτω» που σημαίνουν μαζί «πιάνω το μέσον». Πραγαματικά πάντως η κοιλάδα των Μεσσαπίων βρίσκεται στο κεντρικό και πιο φαρδύ κομμάτι της Εύβοιας, ενώ το ποτάμι τη χωρίζει σε δύο ίσα ακριβώς μέρη.

Ο Δήμος Ερέτριας έχει έδρα την Ερέτρια  και όσον αφορά την ετυμολογία του τοπωνυμίου Ερέτρια η προέλευσή του ταυτίζεται με το αρχαίο ελληνικό ουσιαστικό ερετμόν, που σημαίνει κουπί και χρησιμοποιείται για να υποδείξει τη ναυτική δύναμη μιας πόλης, που οι πολίτες της πάντα κωπηλατούν.

Σχετικά με τον Δήμο Καρύστου  για την προέλευση του ονόματος της Καρύστου  υπάρχουν αρκετές εκδοχές. Σύμφωνα με μία από αυτές τις εκδοχές η ονομασία οφείλεται στις πολλές καρυδιές και καστανιές που σχηματίζουν δάση στις πλαγιές της Όχης. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή το όνομα προέρχεται από τον Κάρυστο, γιο του Κένταυρου Χείρωνα και της Χαρικλούς ή γιο του Κρόνου και της Φιλύρας. Ο Κάρυστος ήταν σοφός γιατρός και πολλές επιγραφές έχουν αφιερωθεί σ’ αυτόν ως ιδρυτή της Καρύστου. Σύμφωνα με μια τρίτη εκδοχή ονομάστηκε Κάρυστος από τον αλέκτορα (κόκορα) αφού το πτηνό αυτό θεωρείται σαν ο προάγγελος της ημέρας και του φωτός (Κήρυξ-κάρυξ-κηρύτω-καρύτω-Κάρυστος).

Ο Δήμος Ιστιαίας-Αιδηψού έχει έδρα την Ιστιαία που ήταν η πρωτεύουσα της Βόρειας Εύβοιας και της ομώνυμης επαρχίας. Η Ιστιαία εξακολουθεί και σήμερα να είναι η μεγαλύτερη πόλη και το εμπορικό κέντρο  του βόρειου κομματιού της μεγαλονήσου. Σχετικά με την προέλευση του ονόματος του Δήμου Αιδηψού, μία άποψη σχετίζει την Αιδηψό με τις αρχαίες Αιγαίς (Αιγαί-Αιγηψός-Αιδηψός).

Ο Δήμος Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας  έχει έδρα τη Λίμνη Εύβοιας, μία πόλη που είναι συνδεδεμένη με τις λέξεις Ελύμνιον, ναυτοσύνη, πολιτισμό και ιστορία. Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη στην περιοχή της Λίμνης τοποθετείται η αρχαία πόλη Ελύμνιον. Ο Σοφοκλής την χαρακτηρίζει με τη φράση «Νυφικό Ελύμνιον» αφού εκεί έγινε ο γάμος του Δία και της Ήρας. Όσον αφορά την προέλευση του ονόματος του Δήμου της Αγίας Άννας, αυτό οφείλεται στη θαυματουργή εικόνα της Αγία Άννας, που βρίσκεται σήμερα στον ομώνυμο κεντρικό ναό της πόλης της Αγίας Άννας. Ο θρύλος λέει ότι στον τόπο που είναι σήμερα χτισμένη η εκκλησία από θαύμα της Αγίας Άννας σώθηκαν οι κάτοικοι από επιδρομή πειρατών. Στη συνέχεια βρήκαν τη θαυματουργή εικόνα μετά από όραμα κάποιας χωρικής.

Ο Δήμος Κύμης-Αλιβερίου έχει  έδρα το Αλιβέρι και πολλές είναι οι εκδοχές που υπάρχουν για την προέλευση του ονόματος της πόλης. Έτσι, σύμφωνα με μία εκδοχή οφείλεται στο όνομα κάποιου Τούρκου Αλή Βέρου ή Αλή Βέρη. Σε άλλες εκδοχές οφείλεται στο όνομα κάποιου φεουδάρχη, στον Αλιβέριο, ή σε κάποιον Βυζαντινό, τον Αλήβερο. Υπάρχει όμως και η εκδοχή πως το όνομα προέρχεται από τη λέξη αλισβερίσι, που σημαίνει νταραβέρι, δοσοληψία, συναλλαγή. Αυτό γιατί από τα πολύ παλιά χρόνια το Αλιβέρι ήταν μεγάλο εμπορικό κέντρο και τόπος συναλλαγών. Για την προέλευση του ονόματος της Κύμης  υπάρχουν πολλές  εκδοχές. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή η Αμαζόνα Λάμια γέννησε την κόρη του Ποσειδώνα την αμαζόνα Κύμη κι έτσι η περιοχή και η πόλη πήραν το όνομα αυτό. Μια άλλη εκδοχή για το όνομα της Κύμης είναι αυτή που μας λέει ότι το όνομα προήλθε από το κυματοειδές πέλαγος που απλώνεται μπροστά της. Άλλη εξήγηση για την προέλευση του ονόματος  είναι ότι έχει σχέση με τη λέξη «κώμη». Οι κώμες της περιοχής αναπτύχθηκαν και η πιο σημαντική από αυτές (το κέντρο) μετονομάστηκε από Κώμη σε Κύμη. Στην ιστορία υπήρξε διάστημα που η Κύμη αναφέρεται σαν «Κούμη».

Τέλος, το όνομα του Δήμου Σκύρου προκύπτει μάλλον από το πετρώδες έδαφος του νησιού. Σχολιαστές και λεξικογράφοι ερμηνεύουν τη λέξη «σκύρον» σαν τα τρίμματα πελεκωμένων πετρωμάτων. Η λέξη σκυρόω ή σκιρόω σημαίνει σκληρύνω.

 

(Πηγη: Αλέξανδρος Καλέμης, Η αποκάλυψη των φυσικών και ιστορικών θησαυρών της Εύβοιας, 2000, εκδ. Κίνητρο)